ΣΙΝΕΜΑ ΣΤΑ ΠΕΥΚΑ: Ανθρώπινη κόλαση

ΣΙΝΕΜΑ ΣΤΑ ΠΕΥΚΑ

Εδώ είναι ο παράδεισος και… κυρίως η Κόλαση

«Υπάρχει περίπτωση να βρεθεί ένα νουάρ καλύτερο από το Γεράκι της Μάλτας; Πιο έντονο σε κυνισμό, πιο δυνατό στα πάθη, πιο ανατρεπτικό στην τιμωρία, πιο πικρό στην αγάπη που προδίδει; Ναι, υπάρχει! Είναι η Ανθρώπινη Κόλαση του άσημου σκηνοθέτη Τζον Κρόμγουελ με πρωταγωνιστή τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ».

Έτσι προλογίζει ο γνωστός κριτικός κινηματογράφου Αλέξης Δερμεντζόγλου την ταινία «Ανθρώπινη κόλαση» που θα προβάλλει η κινηματογραφική λέσχη μας, την Κυριακή 12 Μαρτίου στις 20.00 στο πρώην δημαρχείο Πεύκων.

Το σενάριο της σπουδαίας αυτής ταινίας του 1947 έγραψαν οι Όλιβερ Χ. Π. Γκάρετ, Στιβ Φίσερ, Άλεν Ρίβκιν, Τζέραλντ Ντρέισον Άνταμς, Σίντνεϊ Μπίντελ

Παίζουν: Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Λίζαμπεθ Σκοτ, Μόρις Καρνόφσκι, Τσαρλς Κέιν, Γουίλ Πρινς

ΥΠΟΘΕΣΗ – ΚΡΙΤΙΚΗ

Μόλις τελειώνει ο πόλεμος, δύο ανδραγαθήσαντες φίλοι στρατιωτικοί πηγαίνουν στην Ουάσινγκτον για να παραλάβουν τα παράσημά τους. Ο ένας θα εξαφανιστεί και όταν ο άλλος τον αναζητήσει θα τον βρει νεκρό. Στη συνέχεια, θα γνωρίσει και θα συνδεθεί με την πανέμορφη ξανθή φίλη του.

Συγκλονιστική ταινία (επίτηδες αποφεύγω τον όρο νουάρ) σε όλα τα επίπεδα. Οι κοινωνικοί στόχοι είναι σαφείς και ανατέμνουν μια κοινωνία ευθύς μετά τον πόλεμο, που δεν εννοεί να αλλάξει, ειναι διαβρωμένη από το χρήμα, την απάτη και την ανάγκη για ευμάρεια (θυμηθείτε πως εκείνη την εποχή γυρίζεται το Με διπλή ταυτότητα του Μπίλι Γουάιλντερ). Ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ παίζει με τον ίδιο χαμηλότονο, εκπληκτικό τρόπο που τον είδαμε στο Γεράκι της Μάλτας, ενώ η Λίζαμπεθ Σκοτ είναι κάτι παραπάνω από χάρμα οφθαλμών και στυλ. Εκφράζει άμεσα το λερωμένο όμορφο πρόσωπο του αμερικανικού ονείρου.

Δε θα μείνω στην εξαιρετική διαχείριση των στερεοτύπων του φιλμ νουάρ, γιατί αυτή η ταινία απαιτεί μια πιο απαιτητική διαχείριση, ομολογεί τον ναρκισσισμό της, την ηδυπάθειά της αλλά και τις ορμές θανάτου. Όταν βρισκόμαστε σε μια κατάσταση πίεσης υιοθετούμε πάντα μια κραυγή εμψύχωσης. Από το “Αέρα” που φώναζαν οι φαντάροι στη Βόρειο Ήπειρο φτάνουμε στο “Τζερόνιμο” που κραύγαζαν οι Αμερικάνοι αλεξιπτωτιστές στο ‘Β Παγκόσμιο Πόλεμο για να πάρουν κουράγιο μπρος στο χάος του κενού. Όμως το χάος του κενού είναι ιδίως πιο τρομακτικό όταν επιχειρείς το άλμα στο θάνατο. Τότε είναι που σε κατακλύζει η μελαγχολία της απώλειάς σου και βλέπεις και αναγνωρίζεις πως η μικροεπιχείρηση που έστησες δεν έχει καμία σχέση με το εγχείρημα της νίκης στο ‘Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Και όπως το αλεξίπτωτο ανοίγει, έτσι και η ψυχή ξεφεύγει από το σώμα με το “Τζερόνιμο” να σημαίνει πλέον “τι έκανα και γιατί”.

Είχα χρόνια να δω τέτοιο συνταρακτικό, πικρά ποιητικό και κυνικό νουάρ. Είναι βαθύτατα μοντέρνο και τόσο υγρό όσο η ίδια η μελαγχολία. Τζερόνιμο, λοιπόν, και ας κάνουμε βουτιά στις εικόνες αυτού του αριστουργήματος.

Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου